Bitlis’te evler tepelerde ve yamaçlarda dizlidir. Düzlükler ve yollar pek bulunmaz. Yerlisine ulaşım sorunlu gelmese de dışarıdan gelenler biraz yadırgar bu durumu. Özellikle kış aylarında bir evden bir eve dahi ulaşım zorlu bir görev gibidir. Arkadaşlar birlikte vakit geçirmeyi sevdiğinden her hava şartında birinin evinde buluşmak için ya da bir kafede çay içmek, sohbet etmek için buluşmaktan geri kalmaz.
Bitlis: Beş minare efsanesi
Arkadaşlık tüm zorluklara rağmen devam eder. Bitlis ilinin türkülere, manilere bir de sinema filmine konu olan bir efsanesi vardır. Herkes farklı anlatsa da beş minare efsanesini genelde şu şekilde anlatır bilenler. Şöyle ki 93 harbinde Rus ve Ermeni milisleri Bitlis’e de girdiklerinde her yeri yakıp yıkarlar. Şehri adeta tarumar ederler. Bu camiyi de yıkarlar fakat caminin beş minaresi ayakta kalır.
Camisi olmayan bu minarelere önce yöre halkı “boş minare” der, sonra bu söylem değişir ve “beş minare” olarak efsanenin adını oluşturur. Bir başka anlatım daha var. Rus işgalinden kurtulmak için savaş esnasında şehri terk edenlerden bir babayla oğul işgal sonrası tekrar Bitlis’e dönmek üzere yola koyulur. Bitlis tamamen tarumar olmuştur.
Şehre henüz inmeden, tepeden Dideban Dağı eteklerinden şehre bakarlar. Baba oğluna şehre inmesini ve durum hakkında bilgi almasını söyler ve onu gönderir. Oğul geri döndüğünde babasına şehirde kimsenin olmadığını, her yerin yerle bir edildiğini ama beş tane minarenin ayakta kaldığını anlatır. Bunu duyan baba için bu öyle ağır gelir ki, yere diz çöker ve günümüze kadar gelen bir ağıt yakar.
Bitlis Arkadaşlık manilerde ve türkülerde buluşur
Efsaneler ve hikâyeler şehrin gizemli kalan taraflarını aşikâr eder. Bilinmeyenler vakti zamanında ağıtlara bürününce günümüze kadar gelir ve bir başka açıdan değer bulur. Türkü olur, film olur, kitaplara roman olur… Sonra herkesçe bilinmeye başlar, gizemli yönü bu sefer çok bilinen ve tartışılan bir düşünceye dönüşür.
Bitlisli arkadaşlar bir araya geldiklerinde değer verdikleri insanlarla birlikte maniler ve türküler söyler ve içten bir zaman geçirir Bitlis’te sosyal hayata dair olanaklar diğer illere göre biraz daha kısıtlıdır fakat arkadaş bulmak için ve yeni arkadaşlıkları güzelce yaşamak için Bitlis’in samimi ve güzel insanları bu eksikliği tamamlamaktadır.
Source